WZW B – FAQ (najczęściej zadawane pytania)
Taką nazwę nosi wirus wywołujący WZWB (wirusowe zapalenie wątroby typu B).
Wirus HBV doprowadza do wirusowego zapalenia wątroby typu B, które w efekcie prowadzi do rozwoju zapalenia ostrego (łagodniejszego), przewlekłego (cięższego, mogącego powodować np. marskość wątroby lub nowotwór wątroby), a także nadostrego zapalenia wątroby (z dużym współczynnikiem śmiertelności).
Mówi się, że zakażenie HBV jest bardziej zakaźne niż HIV. Przedostanie się wirusa HBV do krwi, jest groźne dla organizmu człowieka w przypadku przyjęcia postaci przewlekłej – w takiej sytuacji może doprowadzić do marskości wątroby lub raka wątroby, a w efekcie nawet do śmierci.
Wirus HBV znajduje się we krwi i płynach ustrojowych osób zakażonych.
Wirus HBV jest aktywny ponad 3 tygodnie (w temperaturze pokojowej). Warto wspomnieć, że ma zdolność do przetrwania w pomieszczeniach i na przedmiotach, które zostały zabrudzone krwią lub płynami ustrojowymi osób zakażonych.
Mianem nosiciela HBV nazywa się osobę, w której krwi i wątrobie obecne są rozmnożone komórki wirusa HBV. Taka osoba może zarażać innych ludzi i stanowi niebezpieczeństwo dla osób zdrowych. Nawet w przypadku bezobjawowego zakażenia może przenosić wirusa na innych. Nosiciel HBV cierpi na wirusowe zapalenie wątroby typu B, co kwalifikuje go do specjalistycznej opieki medycznej, leczenia przeciwwirusowego, a także szczepienia przeciwko WZWB.
Wszystko zależy od wyniku badania na obecność HBs we krwi – jeśli wynik jest ujemny, osoba zostaje uznana za niezaraźliwą, jednak w przypadku otrzymania wyniku dodatniego osoba zakażona jest zaraźliwa dla otoczenia, w którym przebywa.
Nie, są to dwie różne kwestie. Obecność antygenu HBs we krwi jest oznaką, że pacjent ma lub miał kontakt z wirusem HBV. W niektórych przypadkach przewlekłego zapalenia wątroby, wirus HBV dołącza swój materiał genetyczny do komórek wątroby, wtedy organizm produkuje antygen HBs, nawet jeśli nie rozmnaża się wirus HBV. Wszystko wskazuje na to, że posiadanie antygenów HBs we krwi jest możliwe, nawet jeśli wirus HBV nie jest obecny we krwi.
Podwyższony poziom antygenu HBs we krwi wymaga natychmiastowego wdrożenia specjalistycznego leczenia. Z racji braku możliwości całkowitego wyeliminowania wirusa HBV z organizmu, lekarze zalecają zdrowy tryb życia – uwzględniający brak spożywania alkoholu, niepalenie oraz lekką aktywność fizyczną.
Wynik [ <10 mIU/ml ] – oznacza niezabezpieczający poziom przeciwciał, wynik [ 10-100 mIU/ml ] – niski poziom przeciwciał, a z kolei wynik [ >100 mIU/ml – wysoki poziom przeciwciał ].
Badanie na obecność wirusa HBV (czyli antygenu HBs) wykonuje się u osób, które podejrzewają prawdopodobieństwo zakażenia się wirusem zapalenia wątroby (WZW typu B). Takie samo badanie zaleca się wykonać również kobietom spodziewającym się dziecka – w 33-37 tygodniu ciąży.
Ilość antygenów HBs zmiania się w trakcie wdrażania specjalistycznego leczenia. Zazwyczaj HBs można wykryć we krwi po 4-6 miesiącach od momentu zakażenia wirusem. Jednak antygen HBs może utrzymywać się w organizmie i krwi człowieka przez kilka lat.
W przypadku wyleczenia ostrego wirusowego zapalenia wątroby – antygen HBs zanika najpóźniej po kilkunastu miesiącach.
Nic innego, jak efekt wytworzenia tak dużej ilości przeciwciał przeciwko antygenowi, że został skutecznie wyeliminowany z krwi.
Nie, chociaż kilkanaście lat temu tak sądzono. Wszystko za sprawą czułości dawnych metod diagnostycznych, które odnotowywały spadek antygenu do pewnego poziomu, a poniżej już go nie wyczuwały.
To oznaczenia parametrów wątrobowych (białek produkowanych lub przetwarzanych przez wątrobę), które w wyniku badań krwi wskazują uszkodzenie narządu lub jego sprawność.
Przede wszystkim badanie krwi na ALP, ALAT, ASPAT, GGTP i Bilirubinę. Wykonanie innych badań jest uzależnione od zaleceń lekarza prowadzącego i stanu zdrowia pacjenta, jednak możemy do nich zaliczyć morfologię z rozmazem, OB, badanie hormonalne tarczycy lub trzustki, badanie zawartości białka, krzepnięcia krwi, poziom żelaza, cynku, USG wątroby, biopsję wątroby itp.
Wirusem HBV można zarazić się drogą pozajelitową – czyli przez uszczerbek tkanki skórnej. Do sytuacji zakażenia może dochodzić w salonach kosmetycznych, fryzjerskich, tatuażu, placówkach medycznych i szpitalach. Przyczyną jest kontakt z zakażonymi narzędziami np. igłami, strzykawkami, narzędziami chirurgicznymi, narzędziami stomatologicznymi itp. Innymi drogami zakażenia HBV są kontakt z osobą zakażoną (krew, sperma, płyny i śluzy), drobne zabiegi, zastrzyki, pobieranie krwi bez zachowania sterylności, przekłuwanie uszu lub innych części ciała, a nawet akupunktura.
Tak, bardzo łatwo. Wystarczy nie stosować zasad higieny lub sterylności narzędzi, którymi się posługujemy. Wirus jest w stanie przetrwać poza organizmem człowieka.
Co najmniej kilka miesięcy, a jeśli ma do tego dobre warunki to nawet kilka lat. Wirusa nie zabija nawet wysoka temperatura.
Odpowiednio przeprowadzony proces sterylizacji chemicznej lub wykorzystanie autoklawów, czyli specjalnych maszyn, które niszczą wirusa wyjałowieniem parą wodną nasyconą pod ciśnieniem.
W przypadku krwi jest to niemożliwe, ponieważ zakłada się, że każda osoba posiadająca dodatki wynik HBs już nigdy nie może zostać dawcą. W przypadku narządów osoby uodpornione mogą być dawcami innych narządów niż wątroba – po wykonaniu serii szczegółowych badań stanu zdrowia tych narządów. Wątroba jest wyłączona z takiej możliwości z powodu replikacji wirusa.
Najskuteczniejszym zabezpieczeniem jest przyjęcie szczepienia przeciwko WZW typu B, a także unikanie sytuacji, w których można zarazić się wirusem.
Tak, szczepionki podawane na wirusowe zapalenie wątroby typu B są w pełni bezpieczne.
Tak szczepionki chronią organizm przed zakażeniem HBV i w efekcie zabezpieczają przed zarażeniem WZWB.
Wyboru szczepionki przeciwko WZWB powinien dokonać lekarz, jednak jedną z najczęściej wybieranych można wskazać Euvax B, którą można podawać noworodkom, niemowlętom, małym dzieciom, młodzieży oraz osobom dorosłym.
Nie, dawka szczepionki przeciwko WZWB nie zawiera wirusa HBV.
W pierwszej kolejności wykonywany jest wywiad lekarski, a następnie badanie krwi. Szczepienie podaje się w 3 lub 4 dawkach. Najczęściej stosowanym schematem jest 0-1-6 miesiąca, jednak istnieje możliwość wykonania szczepienia w trybie przyspieszonym, w takim przypadku zastrzyki wykonuje się w schemacie 0-7-21 dni + po 12 miesiącach lub 0-1-2 miesiąca + po 12 miesiącach. Wywiad lekarski jest przeprowadzany przed przyjęciem każdej dawki szczepionki.
Tak naprawdę każdy – nigdy nie wiadomo, kiedy dojdzie do zakażenia. Tak naprawdę przypadek może doprowadzić do delikatnego naderwania tkanki skóry, a w efekcie do zarażenia się wirusem WZW B.
Kiedy taką konieczność zaleci lekarz prowadzący np. w przypadku uczulenia na składnik znajdujący się w szczepionce, wysokiej gorączki lub chociażby przyjęciu innej szczepionki, która wyklucza wykonanie szczepienia WZW B.
Szczepienie przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B można przyjmować w ciąży, nie ma do tego żadnych przeciwwskazań. Jednak warto pomyśleć o nim z wyprzedzeniem, jeszcze przed decyzją o macierzyństwie. Reakcja zależy od organizmu kobiety.
Tak, jest skuteczne. Badania wskazują, że przeszło 95% pacjentów decydujących się na szczepienie wytwarza przeciwciała zwalczające wirusa HBV.
Po odbytym pełnym szczepieniu (3 dawkami), można udać się na badania krwi w celu sprawdzenia ilości anty HBs. Jednak zaleca się wykonać takie badanie przynajmniej po 4 tygodniach od podania ostatniej dawki szczepionki.
Niepełne wykonanie szczepienia może nie zapewnić 100% bezpieczeństwa w przypadku kontaktu z wirusem HBV. Tylko przyjęcie 3 dawek szczepionki zabezpiecza pacjenta przed ewentualnym zakażeniem WZW B. Oznacza to, że cykl szczepień powinien zostać wykonany od nowa. Chyba że pierwsza dawka została przyjęta mniej niż pół roku temu, sugeruje się, aby dokończyć cykl szczepień. Jeśli jednak nie przyjęto tylko trzeciej dawki, należy przyjąć ją w dogodnym terminie. Warto podkreślić, że ostateczną decyzję o wznowieniu cyklu podejmuje lekarz prowadzący.
Jeśli osoba przyjmująca szczepienie WZW B jest zdrowa i przeszła cały cykl szczepień (3 dawki), oznacza to, że nie musi wykonać dawki przypominającej. Szczepienie utrzymuje się w organizmie nawet do 20 lat.
Aby sprawdzić skuteczność szczepienia WZW B, należy wykonać badanie krwi na obecność antygenu HBs.
Cena zależy od placówki medycznej, jednak kosztuje w granicach 25-50 zł.
Nie można zarazić się przez szczepionkę WZWB. Jej zadaniem jest uniemożliwienie zakażenia wirusem HBV, dlatego po jej przyjęciu zyskujemy odporność przeciw zachorowaniu na WZWB. Dotyczy to około 98% osób, u których wykonano prawidłowy cykl szczepień.
U około 90% pacjentów z WZWB choroba ustępuje w ciągu 12 tygodni. Jednak zwlekanie i niewdrożenie szybkiego leczenia mogą doprowadzić do przewlekłego zapalenia wątroby, którego nie można wyleczyć – dotyczy to około 10% osób zakażonych HBV.
Obecność antygenu HBs we krwi można zbadać już po kilku tygodniach po zakażeniu HBV. Nasz układ odpornościowy zaczyna produkować anty-HBs od razu po zakażeniu wirusem.
Badanie krwi na obecność przeciwciał HBs wykonywane jest z surowicy krwi w placówkach medycznych. Pracownik służby zdrowia pobiera krew pacjenta z żyły łokciowej do przygotowanej probówki, która zostaje wysłana do laboratorium i zbadana przez specjalistę. Na wynik czeka się zazwyczaj do 2 dni.
Szczepionka WZW B podawana jest w 3 dawkach – w schemacie 0-1-6 miesięcy.
Każdy kontakt z krwią, śluzem lub spermą nosiciela wirusa WZW B wiąże się z ryzykiem zakażenia HBV.
Istnieją przypadki, że organizm (układ odpornościowy) może samoistnie zwalczyć WZW B. Jednak w większości przypadków wymagane jest zastosowanie leczenia.
Nawet całe życie, jednak w przypadku nieleczenia WZWB choroba może przekształcić się w inne schorzenie np. marskość wątroby, niewydolność wątroby lub nowotwór wątroby, a wtedy długość życia zależy od zastosowanego leczenia, odporności organizmu oraz postępów choroby. W wielu przypadkach u osób chorych z niewyrównaną marskością wątroby śmierć następuje po 5 latach od zachorowania.
Pierwsze badanie można wykonać już po 1,5 tygodnia od zakażenia. Najszybciej w organizmie można wykryć antygen HBsAg.
Badanie wykonuje się, jeśli mamy pewność kontaktu z osobą zakażoną wirusem HBV lub kiedy zauważyliśmy, że występują u nas typowe objawy wirusowego zapalenia wątroby typu B.
Wynik anty-HBs reaktywny, czyli dodatni oznacza, że pacjent zachorował na WZWB lub choroba postępuje i przekształciła się w stan przewlekły.
Czynnik powyżej 100 j.m/l zapewnia ochronę organizmu, czynnik powyżej 10 j.m/l jest dość niski, jednak zabezpiecza nas przed zakażeniem HBV (tutaj zalecana jest okresowa kontrola stanu HBs).
Niski poziom anty HBs (wynik ujemy) może oznaczać niepełne wyleczenie z WZW typu B, a także słabej reakcji układu odpornościowego po przyjętym szczepieniu WZW B.
Powyżej 100 mlU/ml lub 10-100 mlU/ml.
Koszt badania waha się w granicach 30-50 zł. Jednak cena uzależniona jest od placówki medycznej.
W przypadku pełnego cyklu 3 dawki, w przypadku trybu przyspieszonego 3 dawki + 1 po 12 miesiącach.
U osób dorosłych powyżej 18 roku życia zaszczepionych w trybie przyspieszonym aktywne działanie szczepienia WZW B pojawiło się już po 28 dniach od przyjęcia szczepienia (mowa tutaj o około 65% osób).
Od 1993 roku wprowadzono obowiązkowe szczepienie na WZW B osób z otoczenia zakażonych HBV oraz chorych na WZWB. Od 1996 roku objęto obowiązkiem szczepień wszystkich noworodków i niemowlęta.
Leczenie przewlekłego WZWB jest finansowane z NFZ i całkowicie bezpłatne dla osób ubezpieczonych.
Szczepienie WZW B przed zabiegiem nie jest wymagana, jednak warto rozważyć taką możliwość, w celu uniknięcia zakażenia HBV podczas operacji chirurgicznej.
Tak naprawdę każda szczepionka dostępna na polskim rynku jest skuteczna, jednak najczęściej wybieranymi są Euvax B oraz Engerix B.
Przed operacją można się zaszczepić na WZWB – szczepionką Euvax B.
Tak, to inna nazwa wirusowego zapalenia wątroby typu B.
Przede wszystkim należy stosować leki, które hamują namnażanie się wirusa w organizmie.
Najlepiej udać się do specjalisty chorób zakaźnych, który zajmuje się pacjentami z ostrym i przewlekłym wirusowym zapaleniem wątroby typu A, B i C.
Do najbardziej niebezpiecznych WZW należą WZW typu B i WZW typu C.
Pacjent chorujący na WZW B może pracować na stanowisku, gdzie nie występuje ryzyko naruszenia ciągłości tkanki skórnej oraz zarażenia współpracowników, a także na stanowisku, na którym nie obciąża się fizycznie.
Przyjmuje się, że na świecie przewlekle chorych na WZWB jest blisko 240 milionów osób.
Umiera około 700 tysięcy osób na świecie (głównie z powodu powikłań spowodowanych zakażeniem wirusem HBV np. marskość wątroby, nowotwór wątroby lub zwłóknienie wątroby).
Jeśli WZW B przybierze postać przewlekłą, należy zastosować leki przeciwwirusowe np. interferon, entekawir, lamiwudyna lub adefowir. Ograniczają one rozmnażanie się wirusa w organizmie i spowalniają zmiany zapalne.
Szacuje się, że około 500 tysięcy osób jest nosicielami wirusa HBV.
Tak, można zarazić się nim w miejscach niesterylnych np. w salonach tatuażu, zakładach fryzjerskich, salonach kosmetycznych lub na zabiegach akupunktury. Do zarażenia dochodzi również podczas stosunków seksualnych (niezabezpieczonych).
Wirusem HBV można zarazić się poprzez kontakt z osobą zakażoną, poprzez krew, spermę, śluzy lub płyny ustrojowe.
Wirus HBV (WZWB) nie występuje w moczu, kale, ślinie, łzach i pocie.
Oznacza to, że poziom przeciwciał jest wysoki i zapewnia ochronę przed zakażeniem się wirusem HBV. W przypadku takiego wyniku nie są wymagane żadne dodatkowe czynności związane z leczeniem WZW B.
Wirusowe zapalenie wątroby typu B (WZW B) jest śmiertelne. Choroba powoduje rocznie śmierć aż 1,4 miliona osób na świecie.